#Landbúnaðarstefna #Evrópusambandið #Landbúnaðareftirlitskerfi #Landbúnaðareftirlit #Almenn landbúnaðarstefna (CAP) #Áhyggjur bænda #Landbúnaðarniðurgreiðslur #Aðferðafræðiumbætur #ESBLandbúnaður #Gervihnattaeftirlit #Skoðunarbyrði #AgriculturalinEurope #Bændabúnaður
Árið 2023 kynnti Evrópusambandið sameiginlegu landbúnaðarstefnuna (CAP) með mikilvægri nýjung — landbúnaðareftirlitskerfinu (AMS). Tilgangur AMS var að fylgjast með bændum sem fá evrópska styrki og tryggja að tilgreind skilyrði fyrir útgreiðslu sjóðsins séu uppfyllt. Hins vegar, þvert á væntingar um snurðulaus umskipti frá persónulegum skoðunum yfir í stafrænt kerfi, hefur raunveruleikinn fyrir bændur verið aukinn flækjustig og athugun.
Tékkneski landbúnaðarráðherrann, Marek Výborný, lýsti yfir áhyggjum af íþyngjandi eðli nýja eftirlitskerfisins á fundi í Brussel. Þetta viðhorf fékk hljómgrunn hjá fulltrúum landbúnaðarmála frá 17 öðrum aðildarríkjum ESB, sem leiddi til sameiginlegs ákalls um endurskoðun á vöktunaraðferðinni.
Of mikið álag sem fylgdi nýja eftirlitskerfinu olli umræðum og fékk stuðning frá ýmsum aðildarríkjum. Sérstaklega hvatti Tékkland framkvæmdastjórn Evrópusambandsins til að endurskoða leiðbeiningar sínar um framkvæmd skoðana og lagði til stofnun vinnuhóps. Þessum hópi, þar á meðal fleiri landsfulltrúum, yrði falið að takast á við erfiða aðferðafræði og létta óeðlilega eftirlitsbyrði.
Skuldbindingin um að bregðast við þessum áhyggjum var staðfest af Janusz Wojciechowski, landbúnaðarstjóra Evrópusambandsins. Hann fullvissaði Výborný ráðherra um að framkvæmdastjórn Evrópusambandsins, nánar tiltekið landbúnaðar- og byggðaþróunarstjóri (DG AGRI), taki virkan á málinu og muni breyta aðferðafræðinni til að koma í veg fyrir óhóflegt eftirlit með bændum.
Výborný ráðherra fagnaði þeirri fullvissu og lagði áherslu á að breytingar yrðu teknar til framkvæmda áður en vorar hefjast til að tryggja að bændur verði ekki fyrir óeðlilegum byrðum á mikilvægu gróðursetningartímabili sínu.
Samkvæmt tékkneska landbúnaðarráðuneytinu leiddi innleiðing AMS kerfisins til næstum 100% aukningar á skoðunum í Tékklandi árið 2023 samanborið við 2022. Nánar tiltekið voru 5,230 skoðanir árið 2022 og 9,758 skoðanir árið 2023.
Í beiðnum sínum til framkvæmdastjórnarinnar leggur tékkneska landbúnaðarráðuneytið til að 2023 verði skoðað sem tilraunaár án fjárhagslegra viðurlaga. Þetta er í takt við þær áskoranir sem bændur stóðu frammi fyrir við fyrstu innleiðingu nýju CAP, sem viðurkenna þörfina á frest til að aðlagast.
Sameiginlegar áhyggjur bænda og fyrirbyggjandi afstaða margra ESB-ríkja benda til þess að framkvæmdastjórn ESB endurmeti nálgun sína á landbúnaðareftirliti. Skuldbindingin um að endurskoða aðferðafræðina og taka á óhóflegu álagi á bændur er jákvætt skref í átt að því að tryggja skilvirkara og bændavænna kerfi.