Ef staðbundin framleiðsla er ekki nóg hefur Holland getu til að útvega lauk hvar sem er í heiminum, segir formaður hollenska laukfélagsins (HOA) Gijsbrecht Günther. „Skilyrðið er að laukarnir okkar séu á viðráðanlegu verði. Þess vegna verðum við að tryggja að framleiðslukostnaður sé takmarkaður í allri keðjunni, uppskera mikil og gæði framúrskarandi.“
Junther talaði um samkeppnisstöðu Hollands á laukdegi Norður- og Mið-Hollands landbúnaðarmessu í Dronten í vikunni. Forseti hollenska viðskiptaráðsins er bjartsýnn á framhaldið. Sérstaklega á fyrri hluta sölutímabilsins frá júlí til áramóta sér hann tækifæri til að auka útflutning, einkum til áfangastaða í Afríku og í Asíu.
Byggt á tölfræði frá FAO World Food Organization, greinir Günther frá því að alþjóðleg laukframleiðsla hafi tvöfaldast á síðustu tuttugu árum. Af heildarframleiðslusvæðinu sem var 5.8 milljónir hektara árið 2021 er Holland aðeins 0.6 prósent. Af heildarframleiðslu á um 106 milljónum tonna af lauk er hlutur Hollands 1.5 prósent.
Samhliða framleiðslunni er næstum veldisvöxtur í laukneyslu um allan heim. Að sögn Günther er þetta vegna fólksfjölgunar. En það er líka vegna þess að íbúar jarðar eru farnir að borða meira af lauk. „Fyrir tuttugu árum var meðalneyslan 8 kíló á mann á ári, en nú er hún 13 kíló og gæti farið upp í 20 kíló árið 2050.“
Þyngdarpunktur vaxtar í neyslu og þar af leiðandi eftirspurn eftir lauk er í Asíu og Afríku. Günther segir meðalneyslu í landi eins og Senegal vera 35-40 kíló á mann. „Laukur er mikilvæg fæðuuppskera. Sérstaklega á svæðum með mikla fólksfjölgun er laukur á matseðlinum á hverjum degi.'
Samkvæmt útreikningum Günthers, ef eftirspurnin heldur áfram, munu árið 2050 verða 180 milljónir tonna fyrir laukabirgðir á heimsmarkaði. Jafnframt bendir hann á að laukuppskera standi í stað um allan heim vegna loftslagsbreytinga og að tiltækt landbúnaðarsvæði sé að minnka. „Þessi þróun þýðir að það getur stundum verið skortur.
Günther bendir á að um 92 prósent af laukframleiðslu heimsins fari á staðbundna markaði. Þannig að í raun beinist laukverslunin aðallega að heimamönnum. Heildarútflutningsmarkaðurinn er nú aðeins 8 prósent, eða um 8.5 til 9 milljónir tonna. Holland stendur fyrir 20 prósent af öllum alþjóðlegum laukviðskiptum.
Fyrri helmingur markaðstímabils
Í ljósi vaxandi eftirspurnar og framboðs þvingunar, kemst Günther að þeirri niðurstöðu að Holland hafi tækifæri. Hann á von á mestri eftirspurn frá Asíu og Afríku og því mun útflutningur Hollendinga aukast enn meira á fyrstu mánuðum markaðstímabilsins. „Hlutfall magns á fyrri og seinni hluta markaðstímabilsins var 40-60, sem hefur nú breyst í 60-40 og gæti haldið áfram í 70-30.
Að sögn formanns HOA er sérkenni og aðgengi hollenska bogans mikilvægt fyrir útflutningsstöðu hans. „Geymsluþolnir laukarnir okkar eru þekktir fyrir góða gæði og framúrskarandi geymslugæði. En við verðum líka að skilja að það eru kostir við að útvega lauk á heimsmarkaði og þess vegna ættum við ekki að verðleggja verð okkar utan markaðarins.“
Samkvæmt Günther er nauðsynlegt að þekkja eigin kostnað til að vera samkeppnishæf. Að auki er mikilvægt að uppskeran haldist há í ræktun, sérstaklega í ljósi síhækkandi ófyrirsjáanlegs kostnaðar fyrir bændur. Günther vísar meðal annars í skýrslu þar sem Wageningen University & Research heldur því fram að kostnaður við meðalræktarbú hafi aukist um 51,000 evrur árið 2022, eða 15 prósent.
Hafa áhrif á góða ávöxtun
Við útreikning á vísinum sýnir Günther að með framleiðslu upp á 55 tonn á hektara er laukkostnaður hollenskra framleiðenda 16 evrur á 100 kíló. Þetta á við um lauk sem var afhentur þurr úr fjósi í desember. „Það er alltaf áhættusamt að reikna út kostnað vegna forsendnanna,“ viðurkennir hann. „En ef við gerum sama útreikning með uppskeru upp á 80 tonn, þá verður kostnaðurinn 11 evrur á 100 kíló. Þetta sýnir hvaða áhrif góð uppskera hefur.'